कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम डेस्क
भारतीय संस्कृतीतील अनेक सण, उत्सव, परंपरा या आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग आहेत. त्यातीलच एक महत्त्वाचा आणि उत्साहपूर्ण सण म्हणजे दसरा. “दसरा सण मोठा, नाही आनंदाला तोटा” असे म्हंटले जाते. खरच हा सण आनंद घेऊन येतो. पावसाळा संपलेला असतो. खरीपाची पिकं काढणीला आलेली असतात. नद्या- नाले तुडूब भरलेली असतात. हिरवा चारा मुबलक असतो. यामुळे जनावरही खुशीत असतात. दुध दुभतही मुबलक असते.
दसऱ्याला ‘विजयादशमी’ असेही म्हटले जाते. हा दिवस सत्याच्या असत्यावर विजयाचा प्रतीक मानला जातो. हिंदू धर्मातील अनेक पौराणिक कथांमध्ये दसऱ्याचे वेगवेगळे संदर्भ सापडतात. रामायणात भगवान श्रीरामाने रावणाचा पराभव करून सीतेला परत आणले, तर महाभारतात या दिवशी पांडवांनी आपली अज्ञातवासातील शस्त्रे बाहेर काढून विजयासाठी सज्ज झाले. त्यामुळे या दिवसाला विजयाचा आरंभ मानले जाते.
दसऱ्याच्या दिवशी लोक नवीन वस्त्रे परिधान करतात, आपापल्या वाहनांची आणि आयुधांची पूजा करतात. शाळा, कॉलेजमध्ये ‘सरस्वती पूजन’ केले जाते. या दिवशी सोने लुटणे, आप्तेष्टांना आपटेच्या पानांची देवाण-घेवाण करून “सोने” म्हणून शुभेच्छा देणे ही देखील एक खास परंपरा आहे. काही ठिकाणी रावण दहन करून वाईटावर चांगल्याचा विजय साजरा केला जातो, तर काही भागांत दुर्गा विसर्जन देखील याच दिवशी होते.
या सणात फक्त धार्मिकतेचा नव्हे, तर सामूहिक उत्सवाचा आणि आनंदाचा उत्सव असतो. लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत सगळेच आनंदाने सामील होतात. गोडधोड खाणे, नवीन खरेदी, आप्तेष्टांना भेटी देणे, नाट्य-प्रदर्शन, रांगोळी, फटाके, वेशभूषा, सजावट — अशा अनेक गोष्टींमुळे दसरा म्हणजे सगळ्यांना एकत्र आणणारा, आनंद देणारा सण आहे.
म्हणूनच म्हंटले जाते,
“दसरा सण मोठा, नाही आनंदाला तोटा,
एकत्र येऊया सारे, वाढवू आपुलकीचा गोडवा!”
