मुंबई : प्रसारमाध्यम न्यूज
मुंबईतील नव्याने सुरू झालेल्या भूमिगत मेट्रो प्रकल्पातील एका स्टेशनमध्ये अचानक पावसामुळे मोठ्या प्रमाणावर पाणी साचल्याची घटना नुकतीच समोर आली आहे. या प्रकारामुळे नागरिकांमध्ये चिंता निर्माण झाली आहे आणि सोशल मीडियावरही या घटनेबाबत जोरदार चर्चा सुरू आहे.
अशा घटनांवर तात्काळ राजकीय प्रतिक्रिया येणे सामान्य बाब असली, तरी सध्या काही पक्षांकडून ही घटना जाणीवपूर्वक घडवली गेली आहे, किंवा यात मोठा भ्रष्टाचार झाला आहे, अशा स्वरूपाच्या आरोपांची लाट पाहायला मिळत आहे. काही जण तर यामागे पक्षीय हेतू असल्याचेही म्हणत आहेत.
पण अशा प्रकारची टीका ही केवळ राजकीय अपरिपक्वतेचे लक्षण आहे. आज ज्या विकासमूल्यांबद्दल, पारदर्शकतेबद्दल आणि नियोजनाबद्दल राजकीय पक्ष बोलतात, त्याच तत्वांना ते स्वतःच अशा प्रसंगी विसरतात हे अतिशय दुर्दैवी आहे.
मेट्रो प्रकल्पाची थोडक्यात माहिती :
मुंबई मेट्रो लाईन ३ हा शहरातील पहिला संपूर्ण भूमिगत मेट्रो प्रकल्प आहे. या प्रकल्पाचा उद्देश मुंबईतील वाहतूक ताण कमी करणे, वेळेची बचत करणे आणि प्रदूषण कमी करणे हाच होता.
- एकूण लांबी : ३३.५ किमी
- स्थानके : २७ (२६ भुयारी आणि १ जमिनीवर)
- प्रकल्पाची सुरुवात : २०१५ साली
- प्रारंभिक अंदाजित खर्च : ₹२३,१३६ कोटी
- सध्याचा खर्च : ₹३७,२७५.५० कोटी
- अपेक्षित पूर्णता : ऑगस्ट २०२५ (मूळ उद्दिष्ट २०१९ होते)
- परदेशी सहकार्य : जपान इंटरनॅशनल को-ऑपरेशन एजन्सी (JICA) आणि अन्य देशांचे तज्ज्ञ
या प्रकल्पात विलंब होण्याची अनेक कारणं आहेत. जसे की जमीन हस्तांतरणातील अडथळे, पर्यावरणीय आंदोलनं, कोविड-१९ मुळे थांबलेली कामं इत्यादी. त्यामुळे याचा खर्चही वाढला. संबंधित घटनेच्या पार्श्वभूमीवर या प्रकाराकडे केवळ एक राजकीय अपयश म्हणून बघणे चुकीचे आहे. त्याऐवजी, ही एक शिकण्याची संधी म्हणून पाहणे योग्य ठरेल.
१. शास्त्रीय आणि तांत्रिक मूल्यांकन हवे : पावसाळी पाणी साचण्याचे नेमके कारण काय होते? ड्रेनेज प्रणाली अपुरी होती की अंमलबजावणीमध्ये चुका झाल्या? हे तपासायला हवे.
२. हवामान बदल आणि अनिश्चितता व्यवस्थापन : आज हवामान अनियमित होत आहे. अचानक मुसळधार पाऊस ही नवी सामान्य बाब झाली आहे. त्यामुळे अशा परिस्थितीत शहर तयार असणे गरजेचे आहे.
३. राजकीय परिपक्वता आणि संयम : कोणीही अशा समस्येवर लगेच राजकीय टीका करतो तेव्हा प्रश्न सुटत नाहीत, उलट जनतेमध्ये संभ्रम वाढतो. सर्व पक्षांनी एकत्र येऊन उपाययोजना सुचवणे ही खरी जबाबदारी आहे.
४. नवकल्पना आणि उपाय : स्मार्ट ड्रेनेज सिस्टीम, पाणीपातळी सेन्सर, पाण्याचे साठे वळवण्यासाठी जलमार्ग, जलरोधक डिझाईन व बांधकाम पद्धती
शहराचा विकास हा एक अविरत प्रवास आहे. काही अडथळे हे अपरिहार्य असतात, पण त्यावर फक्त दोषारोप करून काही उपयोग होत नाही. जेव्हा आपण अशा प्रसंगांतून योग्य धडे घेतो, तेव्हाच भविष्यातील शहरे अधिक सुरक्षित आणि शाश्वत बनतात.
राजकीय पक्षांनीही या विषयावर टीकेऐवजी विचारपूर्वक आणि सहकार्याच्या भूमिकेतून भाग घेणे गरजेचे आहे. अन्यथा, ज्या विकासमूल्यांवर आधी विश्वास व्यक्त केला गेला त्याच मूल्यांना धक्का बसतो, आणि जनता गोंधळात पडते.
मुंबई मेट्रो हा केवळ एक प्रकल्प नाही, तर तो शहराच्या भविष्याचा आरसा आहे. या आरशात चूक दिसली तर त्यावर डाग देण्याऐवजी आरशाची साफसफाई करणं हीच खरी सकारात्मक भूमिका ठरेल.
——————————————————————————————-
