कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम डेस्क
कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रात यावर्षी २२ मे पासून सलग तीन दिवस जोरात पाऊस झाला. कोल्हापुरात तर पावसाने धुमाकूळ घातला आहे. याआधी आठ दिवस कमी अधिक प्रमाणात पश्चिम महाराष्ट्रात आणि कोकणात पाऊस सुरु होता. मे महिना म्हणजे भर उन्हाळ्याचा महिना. वास्तविक मे महिन्यात पाऊस पडतो मात्र यावेळी पावसाळ्याप्रमाणे जोरकस पाऊस झाला. इतका वातावरणात बदल झाला आहे.
जैवविविधता विस्कळीत होण्याचा आणि पाऊसमान विस्कळित होण्याचा संबध आहे. जैवविविधतेचा ऱ्हास हवामान बदलास बळकटी देतो. उदाहरणार्थ, जंगलतोड आणि इतर मानवी क्रियांमुळे कार्बन शोषण करणाऱ्या नैसर्गिक प्रणालींचा ऱ्हास होतो, ज्यामुळे वातावरणातील हरितगृह वायूंचे प्रमाण वाढते. यामुळे तापमान वाढते आणि हवामान अधिक अस्थिर होते, ज्याचा परिणाम पावसाच्या अनियमिततेवर होतो.
वनस्पती आणि प्राणी विविधता हवामानाच्या स्थैर्याला महत्त्वपूर्ण योगदान देतात. उदाहरणार्थ, वनस्पतींमधून होणारी बाष्पीभवन (evapotranspiration) वातावरणात आर्द्रता निर्माण करते, जी पावसाच्या निर्मितीसाठी आवश्यक असते. परंतु जेव्हा मोठ्या प्रमाणावर जंगलतोड होते किंवा जैवविविधतेचा ऱ्हास होतो, तेव्हा ही प्रक्रिया खंडित होते, ज्यामुळे पावसाचे प्रमाण आणि वेळापत्रक दोन्ही प्रभावित होतात.
भारतामध्येही अशा घटनांचे उदाहरणे आहेत. उदाहरणार्थ, उत्तराखंडमध्ये २०१३ साली झालेल्या अतिवृष्टीमुळे मोठ्या प्रमाणावर जीवित आणि मालमत्तेची हानी झाली. या आपत्तीमागे जंगलतोड, अनियंत्रित पर्यटन, आणि इतर मानवी क्रिया कारणीभूत ठरल्या, ज्यामुळे हवामानातील अस्थिरता वाढली.
भारताची जैवविविधता केवळ पर्यावरणीय दृष्टिकोनातूनच नव्हे, तर सामाजिक, आर्थिक, आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातूनही अत्यंत महत्त्वाची आहे. या संपत्तीचे संरक्षण करणे आपले सर्वांचे कर्तव्य आहे. भारत जैवविविधतेच्या दृष्टीने जगातील सर्वात समृद्ध देशांपैकी एक आहे.
——————————————————————————-
