कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम डेस्क
वारी ही परंपरा संत ज्ञानेश्वर महाराज आणि संत तुकाराम महाराज यांच्यामुळे व्यापक झाली. मात्र पालखी सोहळ्याच्या स्वरूपात वारीची सुरुवात प्रथम तुकाराम महाराजांच्या पालखीने झाली, असे मानले जाते. ही पालखी दरवर्षी आषाढी एकादशीच्या निमित्ताने पंढरपूरच्या वारीसाठी देहू गावातून पंढरपूरकडे प्रस्थान करते.
संत तुकाराम महाराज पालखी सोहळ्याचा प्रारंभ
हभप श्री. निळोबराय तात्या गोसावी यांनी ही पायी पालखी सोहळ्याची परंपरा इ.स. १८२० साली (काही नोंदीनुसार १८२६) सुरू केली. ही पालखी संत तुकाराम महाराजांचे समाधीस्थान-देहू (जि. पुणे) येथून निघते आणि अळंदी येथे संत ज्ञानेश्वर महाराजांच्या पालखीला भेटते. त्यानंतर दोन्ही पालख्या एकत्रित पंढरपूरकडे प्रस्थान करतात.
पालखीचे प्रमुख थांबे: पुणे—सासवड—जेजुरी–लोणी — बारामती—इंदापूर—अकलूज—वखरी—पंढरपूर
पालखी सोहळ्याचे महत्त्व
वारी ही महाराष्ट्रातील एक पवित्र, पारंपरिक आणि सांस्कृतिक परंपरा आहे. “वारी” म्हणजे एक भक्तिभावाने भरलेली तीर्थयात्रा. ही वारकरी संप्रदायाची एक प्रमुख धार्मिक चळवळ आहे, विशेषतः पंढरपूरच्या श्री विठोबा दर्शनासाठी दरवर्षी हजारो वारकरी पायी चालत जातात. पायी चालणे ही भक्तीची एक रूपरेषा समजली जाते. वारकऱ्यांसाठी हे एक धर्मकार्य आहे. या वारीमध्ये लाखो भाविक सहभागी होतात. तुकाराम महाराजांच्या अभंगांचे पठण, भजन, कीर्तन, हरिपाठ व गजर सुरू असतो. वारकऱ्यांना ‘माळकरी’, ‘टाळकरी’, ‘दिंडी’ असे म्हणतात. बहुतांश वारकरी भगवे किंवा पांढरे धोतर, फेटा/साडी घालून सामील होतात.
तुकाराम महाराजांची पालखी ही पायी वारीची पहिली आणि आद्य पालखी मानली जाते. हिच्या प्रेरणेने ज्ञानेश्वर महाराजांची आणि अन्य संतांची पालख्या निघू लागल्या आणि आज वारी ही संपूर्ण महाराष्ट्राचे श्रद्धास्थान बनली आहे.
तुकाराम महाराजांचा अभंग:
———————————————————————————
