कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम डेस्क
वयाच्या ९४ व्या वर्षी ही आधुनिक मार्केटिंगचे जनक डॉ. फिलिप कोटलर यांचे विचार आजही जागतिक विपणन क्षेत्राला दिशा देत आहेत. पाच दशकांहून अधिक काळ विपणन शिक्षण व संशोधनात कार्यरत असलेल्या कोटलर यांनी केवळ विक्री नव्हे तर ग्राहक मूल्यनिर्मिती, सामाजिक दायित्व व तंत्रज्ञानाचा उपयोग यामार्गे विपणनशास्त्राचे स्वरूप बदलले.
डॉ. कोटलर यांनी “मार्केटिंग मॅनेजमेंट” हे जागतिक स्तरावर सर्वाधिक वापरले जाणारे पाठ्यपुस्तक लिहिले असून त्याच्या १५ आवृत्त्या प्रसिद्ध झाल्या आहेत. त्यांच्या ‘Marketing 3.0’, ‘4.0’, आणि अलीकडील ‘Marketing 5.0’ ह्या पुस्तकांतून त्यांनी ग्राहक अनुभव, डिजिटल संक्रमण आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा उपयोग अशा नवविचारांना मूर्त स्वरूप दिले.
सामाजिक उद्दिष्ट असलेले ब्रँड कोटलर यांनी ‘Brand Activism’ या संकल्पनेतून ब्रँडनी CSR पलीकडे जाऊन समाजहितासाठी उभे राहणे आवश्यक आहे, असा विचार मांडला आहे. आज जगभरात पर्यावरण, लिंगसमता, वैद्यकीय गरजा यासारख्या मुद्द्यांवर भूमिका घेणारे ब्रँड त्यांच्याच विचारांचा प्रभाव मानतात.
वर्तमान काळात सक्रिय भूमिका वयाच्या नव्वदीतही डॉ. कोटलर विविध ऑनलाइन परिषदांतून मार्गदर्शन करतात. Kotler Impact आणि World Marketing Summit या संस्थांच्या माध्यमातून ते जागतिक पातळीवर विपणनशिक्षण व सामाजिक उदात्तता यांचा संगम साधत आहेत.
‘Marketing 5.0’ मधून संदेश : त्यांच्या अलीकडील विचारांमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI), डेटा अ‍ॅनालिटिक्स, रोबोटिक्स इत्यादींचा वापर करून मानवी अनुभव समृद्ध करणारे, जबाबदार आणि नैतिक विपणन हे पुढचे टप्पे असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.
एक दृष्टिकोन, जो काळाच्या पुढे होता : डॉ. कोटलर यांनी मार्केटिंग या क्षेत्राला केवळ उत्पादने विकण्याचे साधन न ठेवता ग्राहक, समाज, आणि मूल्यनिर्मिती यांच्या त्रिसूत्रीने ते एका सशक्त शास्त्रात रूपांतरित केले. त्यामुळेच ते “विपणनशास्त्राचे आद्य चिंतक” मानले जातात.
जगभरातील विद्यापीठांनी त्यांना २० पेक्षा जास्त मानद डॉक्टरेट पदव्या दिल्या असून, American Marketing Association ने ‘Leader in Marketing Thought’ या सन्मानाने गौरवले आहे.
“ब्रँड हे फक्त नफा कमावणारे नसावेत, ते समाजाला दिशा देणारे असावेत” हा त्यांचा संदेश आजही विपणनजगतात नवा वाटतो, याचीच साक्ष देतो त्यांच्या कार्याचा प्रभाव.
———————————————————————————————
