“माध्यमं बदलतायत हो, आणि आपण उघड्या डोळ्यांनी बघतोय !”

‘व्हायरल’ हे नवं वृत्तपत्र झालंय !

आजकाल बातम्यांचा ट्रक भरून येतोय – पण न्यूजपेपर मध्ये नव्हे, WhatsApp ग्रुपमध्ये. फेसबुकवर एखादा भिडू लाईव्ह येतो आणि सांगतो, “हे पहा मंडळी, आपल्या गावच्या पुलावरून पाणी वाहतंय !” आणि तो व्हिडिओ रातोरात एक लाख व्ह्यू मिळवतो ! त्यानं शाळा सोडली असली तरी, माध्यमं सांभाळतोय बिनधास्त.

मोबाईल = मायक्रोफोन + कॅमेरा + प्रेस कार्ड !

आजकाल मोबाईल आहे ना, तर पत्रकार तुमच्याच गल्लीत तयार होतोय. चपलेतल्या आवाजावरून कळतं – हा काहीतरी रिपोर्टिंग करतोय ! ‘आता गावात नळ आलाय का नाही ‘ यावरूनही तो तीन मिनिटांचा YouTube व्लॉग बनवतो, आणि त्याला कमेंटही येतात – “भाई, तुम्ही बिनधास्त बोला !”

‘लोकशाही’चा नवा आवाज – आणि तोही HD मध्ये !

आधी लोकशाहीचा आवाज दिल्लीच्या स्टुडिओतून यायचा. आता तो कोल्हापूरच्या कोणत्याही कॉलनीतून, गावातून, गल्लीतून, गॅलरीतून थेट Facebook Live वर झळकतोय.
दलित, ओबीसी, महिला, शेती, गटारी, शाळा – जे कुठे आवाज दाबले गेले होते, ते आता ‘रील्स’ बनून परत आलेत. आणि बघणारेही आहेत, शेअर करणारेही !

पण थांबा – सगळं काही गुलाबाचं पाणी नाहीये !

सध्या बातमी खरी आहे की ‘फॉरवर्ड’ आहे, हे ओळखणं म्हणजे ‘ऑरिजनल वर्सेस डुप्लिकेट’ बघायचं कसब लागतो.
कधी कधी बातमी एवढी चकचकित असते की ती खरी वाटते – पण मग लक्षात येतं, “हे तर दोन वर्षांपूर्वीच्या चीनच्या बर्फातलं व्हिडिओ होतं!”

मग आपण काय करू शकतो ?

थोडं थांबा, श्वास घ्या, आणि माहितीचं पचवणं शिका. आपल्याला कुठलं माध्यम वाचायचंय, कोणाचं ऐकायचंय, आणि कुणाला ‘सीनझला रीड’ द्यायचंय – हे ठरवायला हवं. म्हणजेच माहितीचं पाणी प्यायचं, पण आधी ते उकळून!
आता पुढे काय ?
स्थानिक पत्रकारांनी आपली भाषा, आपला दृष्टिकोन आणि आपली सच्चाई जपावी. सोशल मीडियावर ‘लाईक्स’ मिळवणं ठीक, पण विश्वास जपणं महत्त्वाचं. आणि आपण – प्रेक्षक – आपणही डोळे उघडे ठेवूया.
बातमी ही थ्रिलर फिल्मसारखी नसावी, ती खरी असावी !

“बातमी बघा, पण डोळे उघडे ठेवा!”

माध्यमं बदलतायत. थोडं गंमतीशीर आहे, थोडं चिंताजनक. पण जर सगळ्यांनी थोडं जबाबदारीनं वागलं, तर ‘न्यूज’ हे ‘यूजफुल’ ही राहील.

          प्रसारमाध्यम म्हणतो – बातमीचं भान ठेवा, फॉरवर्डला जरा ब्रेक द्या !           

———————————————————————————————-