कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम न्यूज
मराठी चित्रपट सृष्टीतील हरहुन्नरी अभिनेते, नटसम्राट आणि चित्रकार चंद्रकांत गोविंद मांडरे यांची आज जयंती. त्यांच्या अभिनयातील शिस्त, आत्मीयता आणि व्यक्तिरेखांतील जीवंतपणा यामुळे ते प्रेक्षकांच्या मनावर अधिराज्य गाजवत राहिले. विशेषत: छत्रपती शिवाजी महाराजांची भूमिका ही त्यांची खरी ओळख ठरली.
अमर “ शिवराय ”
१९५२ च्या “ छत्रपती शिवाजी ” चित्रपटात त्यांनी साकारलेले शिवरायांचे व्यक्तिमत्त्व आजही अभिजात दर्जाचे मानले जाते. उंची, शौर्य, करारी स्वभाव, तसेच डोळ्यांतून व्यक्त होणारा करारी राग आणि रयतेवरील माया या सर्व पैलूंना त्यांनी पडद्यावर इतक्या ताकदीने उतरवले की लोक त्यांना “शिवाजींचा अवतार” म्हणू लागले. शिवकालीन पोशाख, तलवारबाजी, संवादफेक इतकी नैसर्गिक होती की त्या व्यक्तिरेखेला ऐतिहासिक वास्तवाचा गंध लाभला.
गाजलेले चित्रपट
युगे युगे मी वाट पाहिली, पवनाकाठचा धोंडी, थोरातांची कमळा, संथ वाहते कृष्णामाई, मीठभाकर, सांगत्ये ऐका, मोहित्यांची मंजुळा, धन्य ते संताजी धनाजी, खंडोबाची आण, बनगरवाडी यांसह अनेक चित्रपटांत त्यांनी बहारदार भूमिका साकारल्या. बनगरवाडी हा त्यांचा शेवटचा चित्रपट ठरला, तेव्हा त्यांचे वय ८२ वर्षे होते. त्यांच्या कारकीर्दीत ७७ मराठी, १४ हिंदी आणि एका इंग्रजी चित्रपटाचा समावेश आहे.
कलावैभव आणि चित्रकला
अभिनयाबरोबरच ते एक उत्कृष्ट चित्रकार होते. कोल्हापुरातील राजारामपुरीत असलेला त्यांचा बंगला “निसर्ग” पुढे वस्तुसंग्रहालय व चंद्रकांत मांडरे कलादालन म्हणून प्रसिद्ध झाला. येथे त्यांच्या निसर्गचित्रांचा खजिना पाहायला मिळतो. झाडे, पक्षी, शेती, नदी, फुले अशा निसर्गाच्या विविध रूपांचे जिवंत रंगसंगतीत चित्रण त्यांनी केले.
सुरुवात आणि प्रवास
१३ ऑगस्ट १९१३ रोजी कोल्हापुरात जन्मलेले चंद्रकांत मांडरे यांनी कलामहर्षी बाबूराव पेंटर यांच्या हाताखाली नोकरी करताना चित्रकलेचा गंध घेतला. बाबा गजबर यांच्याकडून चित्रकलेचे औपचारिक शिक्षण घेतले. पेंटरांबरोबर काम करता करता “सावकारी पाश” या बोलपटातून त्यांना अभिनयाची संधी मिळाली. त्यानंतर भालजी पेंढारकर यांच्याशी जवळीक वाढली आणि गोपाळ या मूळ नावाऐवजी त्यांना “चंद्रकांत” हे नाव मिळाले.
व्यक्तिमत्त्वाचा बहार
गावातल्या बायांवर डोळा ठेवणारा रंगेल पाटील ते छत्रपतींची अजरामर प्रतिमा अशा टोकाच्या भूमिका ते सहजतेने साकारायचे. सुलोचना दीदींसोबत त्यांनी तब्बल २७ चित्रपटांत काम केले. कोल्हापूरच्या चित्रनगरीला “कलामहर्षी बाबूराव पेंटर” यांचे नाव देण्याची त्यांची मागणी आयुष्यभर कायम राहिली.
आज, त्यांच्या जयंती निमित्त मराठी चित्रपट सृष्टी आणि कलाजगत त्यांना विनम्र अभिवादन करत आहे. अभिनय, व्यक्तिमत्त्व, चित्रकला आणि संस्कृतीप्रेम या चारही पैलूंत त्यांनी घडवलेला ठसा आजही तितकाच जिवंत आहे.
——————————————————————————————–
