प्रसारमाध्यम डेस्क :
घर भाड्याने घेताना किंवा देताना केवळ नोटरी केलेला करार पुरेसा नसून, महाराष्ट्र भाडे नियंत्रण कायदा 1999 नुसार प्रत्येक Leave and License भाडेकरार नोंदणीकृत असणे बंधनकारक आहे, मग तो ११ महिन्यांचा असो किंवा त्याहून अधिक. नोटरी करार फक्त स्वाक्षरीची खातरजमा करतो; मात्र तो कोर्टात वैध पुरावा मानला जात नाही. नोंदणीकृत करार मात्र कायदेशीरदृष्ट्या पूर्ण सुरक्षित असून घरमालक व भाडेकरूंचे हक्क जपतो.
राज्यात आता ऑनलाइन नोंदणीकृत भाडेकराराची सुविधा उपलब्ध असून, त्याच प्रक्रियेत पोलिस व्हेरिफिकेशन (टेनंट इंटिमेशन) आपोआप होते. त्यामुळे वेगळे पोलिस स्टेशनला जाण्याची गरज राहत नाही. हा करार पासपोर्ट, आधार अपडेट, HRA क्लेम तसेच GST नोंदणीसाठी व्यवसायाच्या पत्त्याचा मजबूत पुरावा म्हणून ग्राह्य धरला जातो.
ऑनलाइन प्रक्रिया सोपी असून काही मिनिटांत पूर्ण होते. थोडा अधिक खर्च असला तरी कायदेशीर सुरक्षितता, शांतता आणि सरकारी मान्यता यासाठी नोंदणीकृत भाडेकरार करणेच योग्य असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.
नोंदणीकृत भाडेकरार म्हणजे काय?
घरमालक (Licensor) आणि भाडेकरू (Licensee) यांच्यात ठराविक कालावधीसाठी घर वापरण्याचा लेखी करार, जो उप-निबंधक (Sub-Registrar) कार्यालयात नोंदणीकृत केला जातो, त्याला नोंदणीकृत भाडेकरार म्हणतात.
महाराष्ट्रात Leave & License Agreement हाच कायदेशीर फॉरमॅट वापरला जातो.
कायदेशीर आधार (महत्त्वाचं!)
- महाराष्ट्र भाडे नियंत्रण कायदा, 1999
- Registration Act, 1908
➡️ या कायद्यानुसार ११ महिन्यांचा असला तरीही करार नोंदणीकृत असणे बंधनकारक आहे.
➡️ नोटरी केलेला करार कायद्याने कमकुवत ठरतो.
कोणासाठी हे खास उपयोगी?
- 🏠 घरमालक
- 👨👩👧 भाडेकरू
- 🧾 GST बिझनेस मालक
- 🌍 NRI मालक
- 🏢 ऑफिस / दुकान भाड्याने घेणारे
नोंदणीकृत कराराचे मुख्य फायदे
- कायदेशीर सुरक्षा कोर्टात ठोस पुरावा
- भाडे, डिपॉझिट, ताबा, नोटीस पीरियड याबाबत स्पष्टता.
पत्ता पुरावा म्हणून मान्य: पासपोर्ट,आधार अपडेट,बँक KYC,HRA क्लेम,शाळा / कॉलेज / ऑफिस
पोलिस व्हेरिफिकेशन (Tenant Intimation) ऑनलाइन रजिस्ट्रेशनमध्येच इनबिल्ट
- माहिती थेट संबंधित पोलिस स्टेशनला जाते
- वेगळा फॉर्म / फेरी नाही
GST व बिझनेससाठी उपयुक्त
Principal Place of Business साठी सर्वोत्तम address proof
GST Registration, Trade License, Shop Act साठी ग्राह्य
ऑनलाइन नोंदणी प्रक्रिया
1️⃣ ड्राफ्ट मधील समावेशक मुद्दे: भाडे,डिपॉझिट,कालावधी,नोटीस पीरियड,मेंटेनन्स,वीज-पाणी बिल,सब-लेटिंग अटी
2️⃣ आवश्यक कागदपत्रे
घरमालक व भाडेकरू यांचे : आधार कार्ड,PAN (कधी कधी),मोबाईल नंबर (OTP साठी),पासपोर्ट साईज फोटो
घराचे आवश्यक कागदपत्रे: मालकी कागद (Index II / Sale Deed), मालकाचा पत्ता पुरावा
3️⃣ स्टॅम्प ड्यूटी व फी भरणे: ऑनलाइन पेमेंट
4️⃣ आधार-बायोमेट्रिक / e-Sign : दोघांची डिजिटल स्वाक्षरी,काही ठिकाणी घरबसल्या, काही ठिकाणी बायोमेट्रिक व्हिजिट
5️⃣ करार नोंदणीकृत
- PDF कॉपी डाउनलोड
- पोलिस इंटिमेशन ऑटोमॅटिक
खर्च किती येतो? (अंदाजे
स्टॅम्प ड्यूटी: साधारणपणे 0.25% (डिपॉझिट + ठराविक भाड्याचा भाग)रजिस्ट्रेशन फी: ₹1,000 (साधारण)
सेवा शुल्क (जर एजंट/पोर्टल वापरलं तर): वेगळं
नोटरी स्वस्त असते, पण जोखीम जास्त!
नोटरी कराराचे तोटे :
कोर्टात पुरावा म्हणून कमकुवत, पोलिस व्हेरिफिकेशन वेगळं करावं लागतं, GST / सरकारी कामांसाठी अनेकदा नाकारला जातो, वाद झाल्यास अडचण
महाराष्ट्रात ऑनलाइन नोंदणी कुठे करायची?
अधिकृत सरकारी पोर्टल : IGR Maharashtra (e-Registration):
- Leave & License Online Registration सुविधा
- स्टॅम्प ड्यूटी + रजिस्ट्रेशन फी ऑनलाइन
- Tenant Police Intimation इनबिल्ट
कराराचा नमुना मराठी आणि इंग्रजी मध्ये :-
