कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम वृत्तसेवा
आजपासून हिंदू पंचांगानुसार श्रावण महिन्याला शुभ सुरुवात झाली आहे. चारही ऋतूंमध्ये पावसाळा आणि त्यातील हा श्रावण महिना हा भक्ती, सात्विकता आणि निसर्गाच्या सान्निध्यात रममाण होणारा काळ मानला जातो. विशेषतः भगवान महादेवाची उपासना करण्यासाठी हा महिना अतिशय महत्त्वाचा मानला जातो. त्यामुळे पहिल्याच श्रावण सोमवारी मंदिरांत भाविकांची अलोट गर्दी पाहायला मिळाली.
श्रावण महिना आला की सोमवारचे व्रत, नागपंचमी, वरलक्ष्मी पूजन, रक्षाबंधन, श्रावण शुक्रवार, कृष्ण जन्माष्टमी, श्रावणी उपाकर्म, एकादशी, अमावस्या यांसारख्या अनेक तिथींना विशेष महत्त्व प्राप्त होते. महिला वर्गात मंगळागौर खेळांची धूम असते. गाणी, उखाणे, पारंपरिक खेळ, आणि एकत्र आलेल्या मैत्रिणींच्या हास्यविनोदात सजीव होणारा हा सामाजिक सोहळा आहे.
व्रतवैकल्ये व आरोग्यदृष्टिकोन
श्रावण महिन्यात अनेक जण उपवास, सात्विक आहार, प्रदोष व्रत, शिवाभिषेक, कथा वाचन, दानधर्म आदी व्रते पार पाडतात. अनेकजण दूध, फळे, साबुदाणा, राजगिरा यांसारखे उपवासाचे पदार्थ घेत आपला आहार हलका व पचनास सुलभ ठेवतात. त्यामुळे शरीर आणि मन दोन्हीही शुद्ध ठेवण्याचा प्रयत्न केला जातो.
मंदिरांमध्ये जलाभिषेक आणि विविध पूजा
श्रावण महिना म्हटलं की शिवमंदिरांमध्ये जलाभिषेक, बेलपत्र अर्पण, दुग्धाभिषेक, आणि शिवपंचाक्षरी जप सुरू होतो. ग्रामीण भागात कावड यात्रा निघते. त्यामध्ये तरुण मंडळी नदीकाठी जाऊन पवित्र जल आणून ते महादेवाच्या पिंडीवर वाहतात. कोल्हापूर, सोलापूर, नांदेड, पंढरपूर, त्र्यंबकेश्वर, औंढा नागनाथ, भीमाशंकर, सिद्धटेक यांसारख्या धार्मिक ठिकाणी हजारोंच्या संख्येने भाविक दर्शनासाठी येतात.
श्रावणात निसर्गही आपले सौंदर्य खुलवतो. हिरवीगार शेते, डोंगररांगा, पावसाच्या सरी, मंद गारवा हे सगळं वातावरण मन प्रसन्न करतं. याच काळात अनेक महिला हरित व्रत, पारिजात व्रत, तुळशी व्रत यांसारखी पर्यावरणपूरक व्रते करतात. अनेक घरांमध्ये वृक्षारोपण देखील केलं जातं.
बाजारपेठ आणि सांस्कृतिक चैतन्य
श्रावण महिन्यात महिलांसाठी हिरव्या रंगाचे चुडा, बांगड्या, कुंकू, फुले, तसेच पारंपरिक साड्या आणि फेस्टिवल स्पेशल मेहंदी यांची मागणी वाढते. उपवासासाठी साबुदाणा, राजगिरा, शिंगाडा पीठ, फराळाचे लाडू यांचा खप वाढतो. तसेच सांस्कृतिक मंडळांनीही श्रावण महिन्यानिमित्त गीतगायन, भजन-कीर्तन, हरिपाठ आदी कार्यक्रमांचे आयोजन सुरू केले आहे.
श्रावण महिना हा केवळ धार्मिक श्रद्धा नव्हे, तर निसर्गाशी, आपल्या परंपरांशी नातं जोडणारा महिना आहे. शरीर, मन, आणि आत्म्याची शुद्धी साधणारा, कुटुंबाला आणि समाजाला एकत्र आणणारा हा काळ आहे.
आमच्या यू ट्यूब चॅनेलला भेट द्या….👇
