कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम डेस्क
छत्रपती शिवाजी महाराज हे निसर्गप्रेमी आणि दूरदर्शी शासक होते. त्यांनी पर्यावरण, विशेषतः झाडे आणि वने यांचे महत्त्व ओळखून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी काही स्पष्ट आदेश दिले होते. या संदर्भात आदेशपत्र स्वरूपात दिलेले काही ऐतिहासिक उल्लेख आढळतात.
वनतोडीवर बंदी : शिवाजी महाराजांनी आपल्या सुभेदारांना, देशमुखांना आणि गावकऱ्यांना आदेश दिला होता की,“वनातील झाडे तोडू नयेत, कारण ती आपल्याला हवा, पाणी व जीवनासाठी आवश्यक आहेत.”
झाडांची लागवड करण्याचा आदेश : महाराजांनी गावगाड्यांमध्ये झाडांची लागवड करण्याचे आदेश दिले होते. विशेषतः पिंपळ, वड, आंबा, चिंच अशा उपयुक्त झाडांचे महत्त्व त्यांनी सांगितले.
दुर्गराज्यांतील झाडे न तोडण्याचा आदेश : किल्ल्यांवरील झाडे, विशेषतः पाणीसाठवणूक करणारी झाडे, आणि सावली देणारी झाडे तोडू नयेत असा कडक आदेश त्यांनी दिला होता.
वनसंपत्ती ही राज्याची संपत्ती आहे : शिवाजी महाराजांनी जंगल व वनसंपत्तीला राजसत्ता अंतर्गत आणले आणि कोणालाही मनमानी तोड करण्यास मनाई केली होती.
दोषींवर कारवाई : झाडे विनाकारण तोडणाऱ्यांवर दंडात्मक कारवाई करण्याचे आदेश त्यांनी आपल्या अधिकाऱ्यांना दिले होते.
—————————————————————————————————
