कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम न्यूज
स्वातंत्र्य भारतात जन्मलेले भारताचे पहिले पंतप्रधान म्हणून नरेंद्र मोदी यांची ओळख आहे. त्यांची राजकीय कारकीर्द अत्यंत प्रभावी आणि उल्लेखनीय ठरली आहे. त्यांचा राजकीय प्रवास, राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ प्रचारक ते पंतप्रधान व्हाया मुख्यमंत्री असा आहे. मोदी सलग बारा वर्षे गुजरातचे मुख्यमंत्री राहिले आहेत. पंतप्रधान पदाच्या दोन टर्म पूर्ण करून आता त्यांची तिसरी टर्म सुरु आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या राजकीय प्रवासाचा संक्षिप्त आढावा :
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघात आणि भाजपमध्ये प्रवेश :
-
१९५० : नरेंद्र मोदी यांचा जन्म १७ सप्टेंबर १९५० रोजी गुजरातमधील वडनगर येथे झाला.
-
१९७० चे दशक: राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघामध्ये ते एक प्रचारक म्हणून कार्यरत होते.
-
१९८० चे दशक: आरएसएस द्वारे भारतीय जनता पक्षात (बीजेपी) त्यांचा प्रवेश झाला.
-
भाजपमध्ये त्यांनी संघटनात्मक जबाबदाऱ्या सांभाळत पक्षाला बळकट करण्याचे काम केले.
गुजरातचे मुख्यमंत्री (२००१ –२०१४) :
-
२००१ : केशुभाई पटेल यांच्या जागी नरेंद्र मोदी यांना गुजरातचे मुख्यमंत्री बनवण्यात आले.
-
२००२ : गुजरातमध्ये दंगल झाल्यानंतर त्यांच्यावर टीका झाली, पण त्यांनी राजकीयदृष्ट्या आपले स्थान मजबूत ठेवले.
-
२००२, २००७, २०१२ : सलग तीन वेळा भाजपला बहुमत मिळवून त्यांनी गुजरातचे मुख्यमंत्रीपद टिकवले.
-
त्यांच्या काळात गुजरातमध्ये औद्योगिकीकरण, विकास आणि ‘गुजरात मॉडेल’ ची चर्चा वाढली.
नरेंद्र मोदी यांचा पंतप्रधान पदाचा कार्यकाळ
- पहिला कार्यकाळ: २६ मे २०१४ ते ३० मे २०१९
मोदी यांनी २०१४ च्या लोकसभा निवडणुकीत भारतीय जनता पक्षाच्या (भाजप) नेतृत्वाखालील राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीला (NDA) स्पष्ट बहुमत मिळवून दिले. त्यांनी २६ मे २०१४ रोजी पंतप्रधान पदाची शपथ घेतली.- - दुसरा कार्यकाळ: ३० मे २०१९ ते ९ जून २०२४
२०१९ च्या निवडणुकीत भाजपने पुन्हा बहुमत मिळवले आणि नरेंद्र मोदी यांनी ३० मे २०१९ रोजी दुसऱ्यांदा पंतप्रधान पदाची शपथ घेतली.- - तिसरा कार्यकाळ: ९ जून २०२४ पासून सुरू (सद्यस्थितीत)
२०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपला एकट्याला बहुमत मिळाले नाही, परंतु NDA ने ५४३ पैकी २९३ जागा जिंकून बहुमत मिळवले. या विजयामुळे नरेंद्र मोदी यांनी ९ जून २०२४ रोजी तिसऱ्यांदा पंतप्रधान पदाची शपथ घेतली. या वेळी त्यांना १४ प्रादेशिक पक्षांच्या पाठिंब्याची आवश्यकता होती.
१. जनधन योजना (२०१४)
-
आर्थिक समावेशासाठी सुरू केलेली योजना.
-
कोट्यवधी लोकांचे बँक खात्यांत प्रवेश.
-
‘Zero balance’ खात्यांची सुरुवात.
२. स्वच्छ भारत अभियान (२०१४)
-
गांधीजींच्या १५० व्या जयंतीनिमित्त (२०१९ पर्यंत) भारत स्वच्छ करण्याचा संकल्प.
-
ग्रामीण आणि शहरी स्वच्छतेवर भर.
-
उघड्यावर शौचालय टाळण्यासाठी लाखो टॉयलेट्सचे बांधकाम.
३. गुजरात मॉडेलचा राष्ट्रीय विस्तार
-
विकासाभिमुख प्रशासनाचा आग्रह.
-
गुंतवणूक, उद्योजकता, आणि पायाभूत सुविधा यांना प्राधान्य.
४. डिजिटल इंडिया (२०१५)
-
डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन.
-
सरकारी सेवा ऑनलाईन करणे.
-
ई-गव्हर्नन्सचा प्रसार.
५. मेक इन इंडिया (२०१४)
-
उत्पादन क्षेत्रात भारताला जागतिक केंद्र बनवण्याचा प्रयत्न.
-
परकीय गुंतवणुकीस प्रोत्साहन.
-
‘आत्मनिर्भर भारत’ धोरणाची सुरुवात.
६. जीएसटी लागू करणे (२०१७)
-
‘एक देश, एक कर’ – अप्रत्यक्ष कर प्रणालीचे एकत्रीकरण.
-
अनेक जुन्या करांची जागा घेतली.
-
व्यापार सुलभता वाढली, पण सुरुवातीस अंमलबजावणीत अडचणी.
७. नोटाबंदी (८ नोव्हेंबर २०१६)
-
₹५०० व ₹१०००च्या नोटा बंद.
-
काळा पैसा, बनावट नोटा, दहशतवाद्यांना आर्थिक फटका देण्याचा हेतू.
-
देशभरात मोठे आर्थिक आणि सामाजिक परिणाम.
८. तीन तलाक विरोधात कायदा (२०१९)
-
मुस्लिम महिलांच्या हक्कांचे संरक्षण.
-
तात्काळ ‘तलाक’ दिल्यास शिक्षा होईल असा कायदा.
९. कलम ३७० रद्द (५ ऑगस्ट २०१९)
-
जम्मू-कश्मीरला विशेष दर्जा देणारे कलम हटवले.
-
जम्मू-कश्मीर आणि लडाख हे दोन वेगळे केंद्रशासित प्रदेश म्हणून घोषित.
१०. कोविड-१९ काळातील निर्णय
-
संपूर्ण देशात लॉकडाऊन (मार्च २०२०).
-
गरीब कल्याण योजना – अन्नधान्य, निधी वाटप.
-
कोविड लसीकरण मोहीम – जगातील सर्वात मोठी लसीकरण मोहीम.
११. राष्ट्रीय शिक्षण धोरण (२०२०)
-
शिक्षण पद्धतीत आमूलाग्र बदल.
-
मातृभाषेतून शिक्षण, ५+३+३+४ प्रणालीचा अवलंब.
१२. अग्निपथ योजना (२०२२)
-
लष्करात ‘अग्निवीर’ भरतीसाठी नवीन मॉडेल.
-
अल्पकालीन सेवा – चार वर्षांची नोकरी.
१३. भारताचा G20 अध्यक्षपद व ‘वसुधैव कुटुंबकम’ थीम (२०२३)
-
जागतिक स्तरावर भारताची प्रतिमा बळकट.
-
डिजिटल सार्वजनिक पायाभूत सुविधा (UPI, CoWIN) यांची जागतिक स्तुत्ती.
१४. राम मंदिराचा निर्णय व भूमिपूजन (२०२०)
-
सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयानंतर अयोध्येत राम मंदिर बांधकामास प्रारंभ.
-
धार्मिक आणि राजकीय दृष्टिकोनातून ऐतिहासिक निर्णय.
-
१५ सर्जिकल स्ट्राइक:
-
२९ सप्टेंबर २०१६ रोजी भारतीय लष्कराने पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये सर्जिकल स्ट्राइक केला.
-
यामागे कारण होते उरी येथे भारतीय लष्कराच्या तळावर झालेला दहशतवादी हल्ला, ज्यामध्ये १९ जवान शहीद झाले.
-
त्याच्या प्रत्युत्तरात भारतीय लष्कराच्या “स्पेशल फोर्सेस” ने पाकव्याप्त काश्मीरमधील दहशतवाद्यांच्या ठिकाणांवर सर्जिकल स्ट्राइक केले.
-
- नरेंद्र मोदी यांची राजकीय कारकीर्द ही संघर्ष, रणनीती, संघटन कौशल्य आणि नेतृत्वगुणांची साक्ष देणारी आहे. ते भारतातील सर्वात प्रभावशाली नेत्यांपैकी एक मानले जातात.
