निसर्गाशी मैत्री : शाश्वत पर्यटनाची सुरुवात

कोल्हापूर : प्रसारमाध्यम न्यूज 

वनराई पाहून आणि अनुभवून मन प्रफुल्लीत होते. मन प्रसन्न होते. वृक्ष-वेली, तेथील जमीन, किडे, कीटक जमिनीवर पडलेला पानांचा सडा, सळसळ आवाज हे पाहून,आवाज ऐकून मन किती बहारून येते. पक्षांचे आवाज ऐकून आणि त्यांचे नखरे पाहून किती मजा वाटते… हा अनुभव किती आल्हाददायक असतो. अंकुरत असलेली पाने किती ऊर्जा देतात…उत्साह वाढवितात… हा आनंद अवर्णनीय आहे. 

निसर्ग पर्यटन म्हणजे नैसर्गिक पर्यावरणाचा, जंगलाचा, डोंगर-दऱ्यांचा, नद्या, समुद्रकिनारे, वन्यजीव आणि जैवविविधतेचा अनुभव घेण्यासाठी केलेले पर्यटन होय. हे पर्यटन पर्यावरणस्नेही असावे. निसर्ग पर्यटन नैसर्गिक संसाधनांचे जतन करण्यास आणि स्थानिक लोकसंख्येला आर्थिकदृष्ट्या मदत करण्यास मदत करते.

निसर्ग पर्यटनाचे उद्दिष्ट

• पर्यावरणाचे जतन करण-

• स्थानिक लोकांना रोजगार मिळवून देणे

• शाश्वत पर्यटनाला प्रोत्साहन देणे

• पर्यटनाद्वारे शिक्षण आणि जनजागृती करण

• जैवविविधतेचे संवर्धन करणे

निसर्ग पर्यटनाच्या स्वरूपाचे प्रकार

निसर्ग पर्यटनाचे फायदे

• पर्यावरण संवर्धनात मदत-

• स्थानिक संस्कृती आणि जीवनशैलीचा प्रचार-

• स्थानिक अर्थव्यवस्थेस चालना

• प्राकृतिक सौंदर्य आणि मानसिक शांतता अनुभवणे

• प्रदूषणापासून दूर निसर्गात वेळ घालवता येतो

निसर्ग पर्यटन करताना ही काळजी घ्यावी : 

• प्लास्टिक व इतर घातक वस्तू जंगलात टाकू नयेत

• प्राणी-पक्ष्यांना त्रास होईल असे वर्तन करू नये

• स्थानिक नियम व मार्गदर्शक सूचना पाळाव्यात

• नैसर्गिक संसाधनांचा योग्य वापर करावा

• जंगलात, नद्यांमध्ये किंवा डोंगरावर स्वच्छता राखावी

महाराष्ट्रातील काही प्रसिद्ध निसर्ग पर्यटन स्थळे

• ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प – चंद्रपूर

• संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान – मुंबई

• भंडारा व सरोवर पर्यटन – कोल्हापूर

• कास पठार (फुलांचे पठार) – सातारा

• राजमाची, हरिश्चंद्रगड, भंडारदरा – ट्रेकिंगसाठी प्रसिद्ध

• कोकण किनारपट्टी – अलिबाग, मालवण, गणपतिपुळे

निसर्ग पर्यटन केवळ निसर्गदृश्यांचा आनंद घेण्यापुरते मर्यादित नसून, पर्यावरण संरक्षणाची एक जबाबदारी आहे. हे शाश्वत विकासासाठी एक महत्त्वपूर्ण साधन आहे जे पर्यावरण, समाज आणि अर्थव्यवस्था यांना एकत्र जोडते.